Bitkilerin pek çok hastalık ve rahatsızlığın çözümünde kullanılması gün geçtikçe artıyor. Bunlar arasında 7’den 70’e pek çok şikâyetin giderilmesinde kullanılan bitkilerden biri de rezene.
Rezene, küçük, sert, ezilince anasona benzeyen kendine has koku veren meyveleri olan bir bitkidir.
Bitkiye de meyvesine de “rezene” ismi verilir. Ülkemizde Batı ve Güney Anadolu’da tarımı yapılır Bir de yabani rezene var ki bilhassa Batı Anadolu’da “arapsaçı” adı ile biliniyor. İlkbaharda toprak üstü kısmı toplanıp sebze olarak satılıyor ve etli yemeği pek seviliyor. Rezene , çeşni ve baharat olarak kullanılmasının yanında daha çok çay olarak yaygın bir şekilde kullanılıyor. Bu şekilde kullanıldığında pek çok şifalı etkisini de ortaya seriyor.
Rezenenin faydaları ile ilgili önemli bilgiler paylaşan Türk Fitoterapi (Bitkilerle Tedavi) Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, “Avrupa İlaç Kurumu, rezene çayının geleneksel bitkisel ürün olarak aşağıdaki amaçlar için kullanılabileceğini kabul etmiştir:
[checklist]
- Gaz ve şişkinlik ile kendini gösteren sancılı, hafif sindirim sistemi rahatsızlıklarına karşı
- Ağrılı adet gören hanımlarda, hafif sancıları gidermek üzere
- Soğuk algınlığındaki öksürüklerde, balgam söktürücü olarak.
[/checklist]
Rezene çayının yararlı etkileri bu saydıklarımızla sınırlı değil. Yapılan araştırmalara göre üst solunum yolu rahatsızlıklarında ve hazmı kolaylaştırıcı olarak; bebeklerde bilimsel adı kolik olan sebebi tam bilinmeyen veya gazdan olabilen sancılara karşı, emziklilerde süt artırıcı olarak da kullanılabileceği değişik bilimsel kaynaklarda belirtiliyor. Dolayısıyla, rezene çayı için ‘şifalı bir bitki çayı’ demek çok yerinde olur” diyor.
Prof. Dr. Ekrem Sezik sözlerine şöyle devam ediyor: “Rezene bu yararlı etkileri yapısında bulunan değişik maddeler vasıtasıyla sağlıyor. Bunlardan en önemlisi % 2-4 oranında bulunan uçucu yağ . Bu uçucu yağ anetol, fenkon gibi maddeler taşımaktadır. Birkaç yıl beklemiş veya kötü şartlarda saklanmış rezenede uçucu yağ oranı düşer. Bu da istenen etkinin azalmasına hâttâ kaybolmasına bile sebep olabilir. Bu yüzden, açıkta satılan rezenenin tüketilmesi tavsiye edilmiyor”.
Rezene Çayı Kullanımı
Kullanım konusunda kolaylık sunması açısından poşet çay kullanımını tavsiye eden Prof. Sezik “Çünkü , poşet çaylarda, bir poşette genellikle 1.5-2 gram materyal bulunur. Bilinen firmaların poşet çaylarını kullandığınızda, hem bu problemi çözmüş hem de kalitesi bilinen bir ürün kullanmış olursunuz”, diyor.
Rezenenin kullanımının yanı sıra tüketim miktarları hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Ekrem Sezik , “Alman Bitki Komisyonu ve İngiliz Bitki Kompendiyumu rezenenin günde şu miktarlarda kullanılmasını tavsiye ediyor: 0–1 yaş arasında 1-2 gram, 1–4 yaş 1.5–3 gram, 4–10 yaş 3-5 gram, 10–16 yaş ve üzeri 5–7 gram. Kullanmadan önce meyvelerin ezilmesi gerekiyor. Bu sayede taşıdığı uçucu yağ ve diğer maddeler suda çözünebiliyor ve istenen etki meydana geliyor. Parçalanmamışsa etkili maddelerin suya geçmesi zorlaşıyor” diyor.
Prof. Sezik, bebekler için rezene çayı hazırlamanın ipuçları hakkında ise şunları söylüyor: “1 poşet rezene çayı bir kupaya konur, üzerine tam kaynamamış (80º C) su ilâve edilir, 5 dakika kadar beklenir, poşet çıkarılır, çayın oda ısısına gelmesi beklenir. Bebeğe bir defada en çok 6-7 çay kaşığı dikkatle içirilir. Günde 3-4 defa verilebilir.Her gün taze hazırlanmalıdır ”.
Rezenenin nane, anason, papatya ile olan karışımları da poşet çaylar halinde piyasada bulunuyor. Gaz, hazımsızlık ve benzeri sindirim sistemi rahatsızlıklarında bu çaylar da rahatlıkla kullanılabiliyor.
